Vlak voordat velen beginnen aan een welverdiende kerstvakantie na dit bizarre jaar dat in het teken stond van Covid19, organiseerde Stichting Bewust met Hout een bijeenkomst om het convenant af te sluiten. De bijeenkomst bood de mogelijkheden om op een rij te zetten wat er allemaal is gerealiseerd binnen het convenant en om te kijken wat we, op basis daarvan, naar de toekomst allemaal nog zouden willen bereiken.
Tijdens de bijenkomst heeft Eric de Munck van Centrum Hout laten zien hoe hout inde bouw steeds belangrijker wordt en antwoorden biedt op moderne vragen zoals; “Hoe bouwen we met een lage stikstof en CO2 uitstoot?” en “Wat is er allemaal mogelijk met hout?”. Het blijkt dat hout enorm veel mogelijkheden biedt, zelfs mogelijkheden die je niet 1, 2, 3 zou verwachten zoals hoogbouw. Hout hoeft ook niet persé meer onderhoud te vergen. De delen die binnen het gebouw zitten, hebben geen onderhoud nodig en de delen die aan het weer worden bloot gesteld tegenwoordig nog maar eens in de 15 jaar. We moeten niet vergeten dat hout al heel lang door mensen wordt gebruikt. In Nederland is zelfs nog een boerderij te vinden waarvan het binnenwerk nog uit 1200 stamt. Er ligt dus een mooie toekomst voor hout.
Ook is hout goed her te gebruiken en dat op een hoogwaardige manier. Centrum hout heeft becijfert dat hout 7 keer hergebruikt zou kunnen worden en dat zo’n 30% van het totale gebruik uit hergebruikt hout zou kunnen bestaan. Dit is indrukwekkend, maar het betekent ook dat 70 % van het gebruikte hout nieuw uit bossen moet komen. We moeten dus ook naar de bossen blijven kijken en zorgen dat deze goed beheerd worden. We moeten er op blijven hameren dat hout gecertificeerd moet zijn volgens erkende standaarden.
Dit gegeven vormt een mooie brug naar de duo-presentatie van Miranda Mars van FSC-NL en Marten de Groot van PEFC-NL. Miranda en Marten lieten een vijftal mooie bos foto’s zien met erbij statements waaruit blijk welke doelen PEFC en FSC voor zich zien. De stellingen waren:
Er is een enorme kans om het percentage gecertificeerd hout te verhogen.
Het ontbreekt aan kennis over houtgebruik in veel sectoren.
De keuze voor FSC®/PEFC- gecertificeerde producten maakt je naast (in)koper van hout ook bosbeschermer.
Kijk naast certificering ook verder, zet in op de waardering van andere diensten van bossen.
Samen nemen we verantwoordelijkheid in de keten voor een positieve impact op de bossen!
Hieruit blijk dat we door gecertificeerd duurzaam hout te kopen een positieve bijdrage aan het behoud van bossen en onze leefomgeving kunnen leveren en dat hout niet het enige waardevolle product uit het bos is.
Tieme Wanders heeft in een aantal dia’s laten zien wat de doelen van het convenant waren, hoe er door vele mensen met veel energie en spirit aan gewerkt is en wat er allemaal is bereikt. Toen het convenant in 22 maart 2017 is opgestart was het de bedoeling dat er nader onderzoek naar EUTR en certificeringsschema’s op IMVO risico’s zou worden gedaan. Op basis daarvan moesten dan acties ondernemen worden om niet afgedekte risico’s structureel te adresseren. Ook was het een streven om de administratieve regels voor gebruik van duurzaam geproduceerd hout te vereenvoudigen. Omdat er steeds meer signalen komen dat de productie van duurzaam hout niet echt een vetpot is moest er onderzoek worden gedaan naar de business van case duurzaam bosbeheer en een gezamenlijke inspanning worden geleverd om de business case te versterken. Duurzaam hout moet verkocht worden en om dat te stimuleren moest ook de marktvraag naar duurzaam geproduceerd hout worden vergroot.
Er zijn aan het begin ook doelen gesteld voor het marktaandeel van duurzaam geproduceerd hout waarbij in 2020 de volgende percentages behaald zouden moeten zijn:
Duurzaam | 2015 | Doel convenant |
Plaatmateriaal | 88,2% | 90% |
Naaldhout | 85,5% | 100% |
Gematigd loofhout | 33,7% | 60% |
Tropisch loofhout | 63,3% | 75% |
Een mooi stel uitdagingen. Om deze het hoofd te bieden is er voor gekozen om een viertal werkgroepen op te richten. Het convenant werd verder aangestuurd door een stuurgroep waarin mensen uit verschillende sector en maatschappelijke organisaties zitting hadden. Op 4 december 2020 was er al een Webinar georganiseerd waarin een belangrijk deel van de resultaten van de IMVO werkgroep zijn gepresenteerd. Deze werkgroep heeft door Profundo een studie laten doen om te weten te komen hoe de verschillende certificaten voor duurzaam geproduceerd hout zekerheid bieden dat de IMVO risico’s zijn gedekt. Uit de studie bleek dat de IMVO risico’s in het bos voor 80% zijn gedekt, maar dat er in de handel en verwerkingsketen nog wel risico’s zitten omdat de Chain of Custody certificering niet alles bekijkt. Deze informatie is teruggegeven aan de certificeringsorganisaties zodat die er kennis van konden nemen en eventueel aanpassingen kunnen doen in de eisen aan CoC certificering. Op een ander spoor is er gewerkt aan het uitvoeren van een due diligence op de eigen handelsketen voor importeurs. Hiervoor was er eerst een workshop georganiseerd en vervolgens is er een handreiking gemaakt. Om nog beter te weten welke risico’s er allemaal in de lange verwerkingsketens zijn is er een veldstudie uitgevoerd door Petra Westerlaan.
De werkgroep die naar het vereenvoudigen van de handelsketen heeft gekeken heeft een studie laten uitvoeren door Commitiq die heeft gekeken welke elementen er in de Chain of Custody certificering van FSC en PEFC kunnen worden vereenvoudigd. Deze informatie is ook weer gedeeld met de respectievelijke certificeringsorganisaties.
Werkgroep 3 richtte zich op het vergroten van de vraag naar duurzaam hout. Deze werkgroep heeft via allerhande communicatie kanalen de boodschap verspreid dat duurzaam hout de toekomst heeft. Er zijn vanuit deze werkgroep een flink aantal mooie artikelen geproduceerd in verschillende vakbladen.
Het verbeteren van de business case is onderzocht in een uitgebreide studie van Petra Westerlaan die in verschillende producentenlanden heeft gekeken wat de beperkingen en de mogelijk heden zijn. Uit deze werkgroep is een project voortgekomen dat wordt uitgevoerd door FSC-NL in samenwerking met CEB-Precious Woods en Wijma Kampen waarin de markt van lesser known timber species in het bos in Gabon wordt vergroot.
Al met al heeft het convenant een hoop informatie en bekendheid gegenereerd. Daarnaast zijn er bruikbare en praktische documenten gemaakt. In de markt is de verduurzaming verder toegenomen, behalve op het vlak van tropisch loofhout, dat blijft steken op iets meer dan 60%.
Duurzaam | 2015 | Doel convenant | 2019 (VVNH leden) |
Plaatmateriaal | 88,2% | 90% | 95,9% |
Naaldhout | 85,5% | 100% | 99,2% |
Gematigd loofhout | 33,7% | 60% | 67,2% |
Tropisch loofhout | 63,3% | 75% | 61,6% |
Hannah Tijmes van het ministerie van buitenlandse zaken nam het publiek mee lang de processen die plaats hebben rond de IMVO convenanten. In een recente nota heeft de overheid geschetst hoe ze IMVO een plaats wil geven in ondernemend Nederland middels een mix van verleiden tot verplichten, waarbij de Nederlandse overheid graag zou zien dat dit op Europees niveau zou worden opgepakt.
Paul van den Heuvel van centrum hout liet zien hoe hout belangrijk blijft en hoe er nog steeds doelen zijn om het aandeel (vooral tropisch) gecertificeerd hout te vergroten. Vanuit de houthandel blijft er een behoefte om verder te werken en te komen tot 100% duurzaam. Een nieuw samenwerkingsverband om de werkzaamheden te continueren zou daarvoor wenselijk zijn.
Paul bedankte alle deelnemers aan het convenant en in het bijzonder diegene die zich hebben ingezet om er een succes van te maken.