Geschreven door Paul van den Heuvel, VVNH
‘Use it or lose it’ in de praktijk
Afgelopen jaar heb ik Indonesië bezocht. Op verzoek van het ‘Borneo Initiatief’ gaf ik een presentatie over de Europese en Nederlandse marktontwikkelingen en -mogelijkheden voor tropisch hout. Aangezien we in Nederland vergeleken met de overige EU-lidstaten met de eerdere Green Deal- en het huidige Convenant Bevorderen Duurzaam Bosbeheer een specifieke eigen aanpak hebben om duurzaam bosbeheer en het gebruik van (tropisch) te stimuleren ben ik gevraagd om dit toe te lichten, wat ik met plezier heb gedaan.
Het Borneo Initiatief bestaat dit jaar 10 jaar en dat mag met de tot op heden bereikte resultaten zeker worden gevierd. Op Kalimantan is in deze periode 3 miljoen hectares bos onder FSC beheer gebracht. De eerste dag van het event vond plaats in Jakarta, een stad met inmiddels meer dan 26 miljoen inwoners. Heel Indonesië heeft momenteel naar schatting 261 miljoen inwoners. Aan het eind van de eerste dag kreeg ik van het WWF het rapport ‘The Environmental Status of Borneo 2016’ in handen gedrukt. Het is ondoenlijk om u hier het gehele plaatje te schetsen, maar daarin staat dat anno 2015 heel Borneo (incl. Maleisië en Brunei) een bosoppervlakte heeft van 40 miljoen hectares. 55% hiervan is bedekt met intact en aangetast bos en 31% is beschermd natuurreservaat. De resterende hectares staan aangemerkt als zijn ‘nog niet bestemd’. Voor uw beeldvorming, Nederland is ca. 4.1 miljoen hectares groot.
In de daarop volgende dagen werden bedrijven bezocht op Java en op Borneo, meer specifiek in de regio Berau in Noord-Oost Kalimantan. De vliegreis er naartoe geeft van bovenaf een goede indruk van wat het WNF rapport beschrijft. Het twee na grootste eiland van de wereld wordt – gestimuleerd door de vraag naar grondstoffen en ruimte -zoals het heet ontwikkeld. Palmolieplantages, dagmijnbouw voor steenkoolproductie, bosbouw, aanleg van infrastructuur en ook een heel groot gesloten kronendak van nog intact bos zijn van bovenaf zichtbaar. In de bezochte FSC bosconcessie wordt het bosbeheerssysteem en de werkwijze uitgelegd en getoond. Hoewel ik veel vaker bomen heb zien vellen levert het neerhalen van een woudreus in zo’n ecosysteem altijd een dubbel gevoel op. Het bosvlak 2018 wordt toegankelijk gemaakt en het bedrijf produceert momenteel alleen hout voor de lokale markt. Het bezoek aan het nabij gelegen Dajak-dorp laat zien dat het gehele dorp eruit is opgetrokken. ’S-Avonds terug in het kamp wordt er geëvalueerd en nagepraat en komen ook de overheidsplannen ter tafel. Volgend jaar vinden de Indonesische presidentsverkiezingen plaats en het gerucht gaat dat de overheid plannen heeft voor een nieuwe Indonesische hoofdstad op Kalimantan.
Eenmaal weer aangekomen op Jakarta Soekarno-Hatta Airport bedank ik iedereen en stap ik in de taxi naar het hotel. Over de afstand van 20 kilometer naar het hotel doet de taxi 75 minuten. Het verkeer in Jakarta staat dag in dag uit in een permanente file. De stad barst uit haar voegen. Is een nieuwe hoofdstad op Borneo de oplossing? Wat betekent dat voor de toekomst van het eiland en voor het bos? Hierbij nogmaals hulde voor het Borneo Initiatief en dat er nog maar heel veel hectares FSC bos bij mogen komen. ‘Use it or lose it’ en ‘duurzaam hout, de norm in Nederland’. Wat kunnen wij meer doen dan het stimuleren van duurzame beheer- en daarmee het behoud van het bos? Zijn er andere mogelijkheden, die we nog niet zien? Wie het weet, mag het zeggen.
*****